Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Świnoujściu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Ś., dnia 30 grudnia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Świnoujściu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Mariusz Grobelny

Protokolant: Jakub Markiewicz

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2015 r. w Świnoujściu

na rozprawie

sprawy z powództwa R. B.

przeciwko Z. S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 15.403,74 zł (piętnastu tysięcy czterystu trzech złotych i siedemdziesięciu czterech groszy);

II.  umarza postępowania w zakresie żądania zasądzenia kwoty 13.708,13 zł (trzynastu tysięcy siedmiuset ośmiu złotych i trzynastu groszy) z odsetkami ustawowymi od tej kwoty;

III.  rozkłada pozwanej należność zasądzoną w punkcie I na 39 (trzydzieści dziewięć) miesięcznych rat, płatnych do dziesiątego dnia każdego miesiąca, począwszy od następnego miesiąca po miesiącu w którym nastąpi uprawomocnienie się niniejszego wyroku, w następujący sposób:

a.  raty od 1 do 38 w wysokości po 400 zł (czterysta złotych) z odsetkami ustawowymi w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat,

b.  rata nr 39 w wysokości 203,74 zł (dwustu trzech złotych i siedemdziesięciu czterech groszy) z odsetkami ustawowymi w przypadku zwłoki w płatności tej raty;

IV.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

V.  oddala wniosek powódki o zasądzenie kosztów procesu od pozwanej;

VI.  odstępuje od obciążenia powódki nieuiszczonymi kosztami sądowymi w sprawie;

VII.  zasądza od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Świnoujściu na rzecz pełnomocnika pozwanej adw. (...)kwotę 2.952 zł (dwóch tysięcy dziewięciuset pięćdziesięciu dwóch złotych), w tym 552 zł (pięćset pięćdziesiąt dwa złote) podatku VAT, tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną pozwanej z urzędu.

Sygn. akt I C 922/14

UZASADNIENIE

Powódka R. B. wystąpił przeciwko pozwanej Z. S. z powództwem o zasądzenie kwoty 35.000 zł tytułem zachowku po zmarłym B. S. z odsetkami ustawowymi od dnia 24 czerwca 2014r. Ponadto wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że spadkodawca B. S. zmarł w dniu (...) Powódka jest jedynym dzieckiem spadkodawcy i wraz z pozwaną, pozostającą w chwili śmierci w związku małżeńskim ze spadkodawcą, należy do kręgu spadkobierców ustawowych po zmarłym. Udział powódki gdyby doszło do dziedziczenia ustawowego wynosiłby 1/2. Spadkodawca przed swoją śmiercią dokonał jednak rozporządzenia swoim majątkiem i na podstawie testamentu powołał do spadku po nim jako jedyną spadkobierczynię pozwaną Z. S.. W skład majątku zmarłego do chwili jego śmierci, na zasadzie wspólności majątkowej, wchodziło prawo własności lokalu niemieszkalnego nr (...) - garażu, położonego w Ś. przy ul. (...) wraz z udziałem w prawie wieczystego użytkowania działki i częściach wspólnych budynku i urządzeniach, które nie służą do użytku właścicieli lokali oraz spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu mieszkalnego, położonego w Ś. przy ul. (...). Powódka nie otrzymała w spadku po zmarłym żadnych przedmiotów majątkowych, ani nie otrzymała za życia spadkodawcy żadnej darowizny. Z uwagi na to uzasadnione jest zasądzenie od pozwanej zapłaty zachowku skierowane przeciwko pozwanej, która otrzymała w drodze dziedziczenia testamentowego cały majątek zmarłego. Wartość majątku zmarłego powódka szacuje na kwotę 140.000 zł. Powódka próbowała uregulować kwestię należnego jej zachowku na drodze pozasądowej, poprzez skierowanie do pozwanej zapytania o możliwości przeniesienia na nią prawa własności lokalu garażowego wraz z udziałem we współużytkowaniu gruntu. Pozwana odmówiła stanowczo takiego uregulowania sprawy. Powódka za pośrednictwem swojego pełnomocnika wezwała pozwaną do zapłaty. Pismem z dnia 16 czerwca 2014r. pozwana odmówiła zapłaty.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa ponad kwotę 20.000 zł i oddalenie żądania zasądzenia odsetek jako nieuzasadnionego oraz o rozłożenie zasądzonej należności na 50 miesięcznych rat w wysokości po 400 zł. Ponadto wniosła o nieobciążanie jej kosztami procesowymi poniesionymi przez powódkę.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwana oświadczyła, że zaprzecza wszystkim wyraźnie nie przyznanym twierdzeniom powódki. Wskazała, że chciała załatwić sprawę w drodze ugodowej. W swoim piśmie wskazała, że jest w trudnej sytuacji, która dopiero się rozjaśniła, gdy w sierpniu 2014r. otrzymała decyzję o wymiarze jej świadczenia z tytułu renty rodzinnej. Jednak okazało się, że sprawa jest w toku. Jedynym majątkiem jej i spadkodawcy było prawo własności lokalu mieszkalnego przy ul. (...) i garaż przy ul. (...). Wartość tych nieruchomości powódka szacuje na kwotę 160.000 zł. Dlatego wartość zachowku, bez uwzględnienia kosztów procesu, wynieść powinna 20.000 zł. Kwota 35.000 zł, a nawet kwota 20.000 zł wyliczona przez powódkę, nie jest możliwa do jednorazowego uregulowania przez powódkę. Jest bowiem osobą w podeszłym wieku, schorowaną i jej jedynym dochodem jest renta rodzona w wysokości 2.222 zł netto miesięcznie, z której musi opłacać miesięcznie: 460 zł za mieszkanie, ok. 80 zł za prąd, ok. 50 zł za gaz, ok. 250 zł za leki, ok. 700 zł za wyżywienie, ok. 100 zł za środki higieniczne, ok. 100 zł za odzież, ok. 80 zł za inne potrzeby. Z tego powodu nie może płacić powódce więcej niż 400 zł miesięcznie. Powódka jest osobą bardzo schorowaną - ma problemy z biodrami. zaćmę, astmę, nadciśnienie, problemy kardiologiczne. To uniemożliwia jej podjęcia jakiegokolwiek zajęcia dodatkowego. Niestety nie może jej pomóc córka, która jest tylko nauczycielką, wnuczka weszła zaś dopiero w dorosłość. Wniosek o rozłożenia świadczenia na raty uzasadniony jest jej trudną sytuacją zdrowotną i ekonomiczną oraz zasadami współżycia społecznego, to jest ochrony osób starszych i schorowanych. Mając na uwadze zdecydowane działania powódki w dochodzeniu swoich roszczeń to uzyskując tytuł wykonawczy skorzystałaby ze wszelkich możliwych środków w celu wyegzekwowania należności, co doprowadziłoby zapewne do egzekucji ze świadczenia z ZUS oraz egzekucji z nieruchomości. W konsekwencji pozbawiłoby to ją mieszkania. Nie bez znaczenia jest również zachowanie powódki w czasie choroby ojca, która co prawda dzwoniła i dopytywała się o jego stan, jednak tylko raz wsparła go kwotą 300 zł. Tymczasem powódka trwała przy mężu dzień i noc, opiekowała się nim, nosiła go i pielęgnowała, a na końcu to ona znalazła, umieściła i opłacała miejsce w domu seniora, gdy konieczna była pomoc profesjonalna. Skoro pozwana była wyrozumiała dla powódki z powodu odległości jaka dzieliła ją od ojca to takiej samej wyrozumiałości oczekuje od powódki. Wykazując dobrą wolę pozwana wpłaciła w październiku i listopadzie 2014r. po 400 zł na rzecz powódki i będzie również uiszczała dalsze raty.

W piśmie procesowym z dnia 29 grudnia 2014r. powódka oświadczyła, że nie wyraża zgody na rozłożenie pozwanej należności na raty oraz że kwestionuje twierdzenia pozwanej, że znajduje się ona w trudnej sytuacji materialnej.

Na rozprawie w dniu 10 listopada 2015r. powódka oświadczyła, że wnosi o zasądzenie od pozwanej kwoty 21.291,87 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 czerwca 2014r. do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie powódka cofnęła pozew, bez zrzeczenia się roszczenia. Pozwana wyraziła zgodę na to cofnięcie pozwu.

W piśmie procesowym z dnia 16 grudnia 2015r. pozwana wniosła o pomniejszenie kwoty zachowku o kwotę poniesionych kosztów pochówku spadkodawcy, nie mających pokrycia w wypłaconym zasiłku pogrzebowym tj. o kwotę 2.725,52 zł. Na całkowity koszt pochówku składają się następujące kwoty: należność zakładu pogrzebowego w wysokości 3.044,52 zł, opłata za udostępnienie miejsca grzebalnego w wysokości 406 zł, koszt demontażu i ponownego montażu nagrobka w wysokości 600 zł, koszt kremacji w kwocie 650 zł, koszty przyjęcia po pogrzebie w kwocie 1.225 zł, opłata za posługę kapłańską, Łączna kwota kosztów to kwota 6.725,52 zł, co po odliczeniu zasiłku pogrzebowego daje kwotę 2.725,52 zł.

W piśmie procesowym z dnia 29 grudnia 2015r. powódka oświadczyła, że potwierdza dokonanie przez pozwaną wpłat w łącznej wysokości 6.000 zł. Ponadto oświadczyła, że ogranicza powództwo do kwoty 15.291,88 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 24 czerwca 2014r. do dnia zapłaty oraz odsetek od wpłaconych przez pozwaną kwot od dnia 24 czerwca 2014r. do dnia wpłaty poszczególnych kwot.

Na rozprawie w dniu 29 grudnia 2015r. powódka oświadczyła, że nie cofa pozwu w zakresie dokonanych przez pozwaną wpłat, gdyż w chwili wniesienia pozwu powództwo było zasadne. Podniosła, że powódki nie można uznać za osobą znajdującą się w trudnej sytuacji materialnej. Otrzymuje bowiem ona rentę rodziną w wysokości trzykrotności najniższej renty. Pozwana jest właścicielem garażu, pomimo że nie ma samochodu. W związku z tym czerpie lub może czerpać korzyści z tego garażu. Ponadto powódka zwracała się do pozwanej o przeniesienie na nią własności garażu. Wskazała, że rozłożenie należności na raty i niezasądzenie odsetek narażałoby powódkę na szkodę majątkową. Oświadczyła, że nie kwestionuje poniesionych przez powódkę kosztów procesu, poza opłatą za posługę kapłańską i kosztami kwiatów.

Na tej samej rozprawie pozwana oświadczyła, że uznaje powództwo, co do kwoty 14.603,74 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spadkodawca B. S. zmarł w dniu (...) Spadek po nim nabyła, jako jedyny spadkobierca testamentowy, pozwana Z. S.. Do kręgu spadkobierców ustawowych należała powódka R. B. jako córka zmarłego i pozwana Z. S. jako jego żona.

(bezsporne)

W skład spadku po B. S. wchodziło udział do 1/2 w prawie własności lokalu niemieszkalnego nr (...) - garażu, położonego w Ś. przy ul. (...) wraz ze związanym z tym lokalem udziałem w prawie wieczystego użytkowania działki i częściach wspólnych budynku i urządzeniach, które nie służą do użytku właścicieli lokali oraz udział do 1/2 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, położonego w Ś. przy ul. (...)

(bezsporne)

Wartość prawa własności lokalu niemieszkalnego nr (...) - garażu, położonego w Ś. przy ul. (...) wraz ze związanym z tym lokalem udziałem w nieruchomości, według stanu na dzień otwarcia spadku i aktualnych cen rynkowych nieruchomości, wynosi 10.425 zł. Wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, położonego w Ś. przy ul. (...), według stanu na dzień otwarcia spadku i aktualnych cen rynkowych nieruchomości, wynosi 159.910 zł.

(dowód: pisemna opinia biegłego sądowego T. Z. - k. 129-145)

Pozwana tytułem kosztów pochówku spadkodawcy poniosła następujące wydatki: należność zakładu pogrzebowego w wysokości 3.044,52 zł, opłata za udostępnienie miejsca grzebalnego w wysokości 406 zł, koszt demontażu i ponownego montażu nagrobka w wysokości 600 zł, koszt kremacji w kwocie 650 zł, koszty przyjęcia po pogrzebie w kwocie 1.225 zł. Pozwana otrzymała zasiłek pogrzebowy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 4.000 zł.

(dowód: zestawienie kosztów pochówku - k. 88,

paragon - k. 89,

faktura VAT - k. 90,

potwierdzenie przelewu - k. 178,

faktura VAT - k. 225)

Powódka R. B. nie otrzymała należnego jej zachowku po zmarłym B. S. w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu.

(bezsporne)

Pismem z dnia 30 maja 2014r., doręczonym w dniu 09 czerwca 2014r., pełnomocnik powódki wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 35.000 zł tytułem należnego powódce zachowku po B. S., w terminie 14 dni od daty doręczenia tego wezwania.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 30.05.2014r. - k. 28,

potwierdzenie odbioru - k. 29)

Pismem z dnia 16 czerwca 2014r. pozwana odpowiedziała na powyższe wezwanie do zapłaty. Wskazała, że z uwagi na jej sytuację materialną i zdrowotną nie jest w stanie dokonać jednorazowej spłaty powódki. Poinformowała, że w jej ocenie należny powódce zachowek nie powinien przekroczyć kwoty 20.000 zł. Wskazała, że jednym rozwiązaniem byłoby rozłożenie spłaty na miesięczne raty, przy czym propozycję w tym zakresie mogłaby wystosować w ciągu najbliższych trzech miesięcy.

(dowód: pismo pozwanej z dnia 16.06.2014r. - k. 30)

Pozwana Z. S. ma (...)lat. Jest osobą schorowaną, choruje na zaćmę, nadciśnienie, zwyrodnienie stawów, astmę, dyslipidemię. Pozwana utrzymuje się z renty rodzinnej w wysokości 2.256,50 zł netto. Z tej pokrywa koszty swojego utrzymania, w tym opłaty za lokal i koszty zakupu leków.

(dowód: zaświadczenia lekarskie - k. 79-81,

faktury VAT - k. 84,209,

decyzja ZUS - k. 187)

W toku procesu pozwana wpłaciła na rzecz powódki tytułem należnego jej zachowku łącznie kwotę 6.000 zł: w dniu 13 listopada 2014r. kwotę 800 zł, w dniu 10 grudnia 2014r. kwotę 400 zł, w dniu 08 stycznia 2015r. kwotę 400 zł, w dniu 02 lutego 2015r. kwotę 400 zł, w dniu 09 marca 2015r. kwotę 400 zł, w dniu 07 kwietnia 2015r. kwotę 400 zł, w dniu 07 maja 2015r. kwotę 400 zł, w dniu 08 czerwca 2015r. kwotę 400 zł, w dniu 06 lipca 2015r. kwotę 400 zł, w dniu 07 sierpnia 2015r. kwotę 400 zł, w dniu 02 września 2015r. kwotę 400 zł, w dniu 05 października 2015r. kwotę 400 zł, w dniu 09 listopada 2015r. kwotę 400 zł, w dniu 30 listopada 2015r. kwotę 400 zł.

(bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z art. 991 § 1 kc zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Stosownie do treści art. 991 § 2 kc jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że powódka była uprawniona do żądania zapłaty na jej zachowku po zmarłym B. S., a pozwana do jego zapłaty. W sprawie niewątpliwie spełnione zostały wszystkie przesłanki z art. 991 kc. Pozwana jako jedyny spadkobierca testamentowy nabyła spadek po spadkodawcy. Powódka należała zaś do kręgu spadkobierców ustawowych i gdyby doszło do dziedziczenia ustawowego jej udział, stosownie do treści art. 931 § 1 kc, wynosiłyby 1/2 część spadku. Okolicznością bezsporną w sprawie było również to, że w skład spadku po B. S. wchodził udział do 1/2 w prawie własności lokalu niemieszkalnego nr (...) - garażu, położonego w Ś. przy ul. (...) wraz ze związanym z tym lokalem udziałem w nieruchomości wspólnej oraz udział do 1/2 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, położonego w Ś. przy ul. (...). Wartość tych składników majątkowych była sporna i dlatego w sprawie przeprowadzony został dowód z pisemnej opinii biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości. Zgodnie z treścią niekwestionowanej przez strony opinii biegłego sądowego T. Z. wartość prawa własności garażu wynosi 10.425 zł, zaś wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego 159.910 zł. W skład spadku wchodziły więc składniki majątkowe o wartości 85.167,50 zł (1/2 z 10.425 zł + 1/2 z 159.910 zł). Pozwana wykazała w niniejszej sprawie, że pokryła koszty pochówku spadkodawcy. Tego rodzaju wydatki, stanowiące zgodnie z art. 922 § 3 kc, długi spadkowe, podlegały odliczeniu od stanu czynnego spadku. Zgodnie z powyżej wskaznym przepisem do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń, jak również inne obowiązki przewidziane w przepisach księgi niniejszej. Powódka zakwestionowała jedynie zasadność rozliczenia kosztów pogrzebu w postaci opłaty za posługę kapłańską i wydatki na kwiaty. Sąd podzielił stanowisko powódki o braku podstaw do rozliczenia tych należności w niniejszym postępowaniu. Po pierwsze należy zauważyć, że powódka nie wykazała, aby faktycznie poniosła tego rodzaju koszty. Po drugie - w ocenie Sądu tego rodzaju wydatki z uwagi na swój charakter nie podlegają rozliczeniu. Zauważyć należy, że opłata za posługę kapłańską nie można uznać za wydatek konieczny, związany z pochówkiem. Co do zasady dokonanie takiej odpłatności ma charakter dobrowolny, niewątpliwie brak jest podstawy prawnej (również w zakresie prawa kanonicznego) umożliwiającej duchowemu uzależnienia posługi kapłańskiej od wniesienia takiej opłaty i to w określonej wysokości. Takiego charakteru tej należności nie może zmienić fakt, powszechnie znany, iż powszechną praktyką jest stosowanie swoistego "cennika usług" kapłańskich. Natomiast w zakresie wydatków na kwiaty uznać należy, że tego rodzaju wydatek jest ściśle związany z uczestnictwem danej osoby w ceremonii pogrzebowej, jest to forma indywidualnego pożegnania się z osobą zmarłą, wynikającą z więzi osobistej. To zaś sprawia, że nie wydaje się możliwym jego rozliczenie na potrzeby ustalenia wysokości zachowku. Łącznie poniesione przez pozwaną koszty pogrzebu wyniosły 5.925,52 zł, przy czym bezspornie powódka na pokrycie tych kosztów otrzymała z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kwotę 4.000 zł. Wartość stanu czynnego spadku powinna więc być pomniejszona o kwotę 1.925,52 zł, co daje kwotę 83.241,98 zł. W związku z tym wartość udziału powódki w spadku wynosiłby 41.620,99 zł (1/2 z 83.241,98 zł). Należny powódce zachowek wynosi 20.810,50 zł (1/2 z 41.620,99 zł). W związku z tym, że powódka w toku procesu na poczet tej kwoty wpłaciła łącznie 6.000 zł, zasądzeniu na rzecz powódki podlegała kwota 14.810,50 zł. Zauważyć należy, że w treści punktu I wyroku zaistniał błąd rachunkowy, który został sprostowany postanowieniem z dnia 21 stycznia 2016r.

W punkcie II Sąd umorzył postępowanie w zakresie w jakim powódka cofnęła pozew tj. co do kwoty 13.708,13 zł z odsetkami ustawowymi od tej kwoty. Takie oświadczenie powódka złożyła na rozprawie w dniu 10 listopada 2015r., a pozwana na takie cofnięcie wyraziła zgodę. Zgodnie z art. 355 § 1 kpc sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Art. 203 § 1 kpc stanowi, że pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. Stosownie do treści art. 203 § 3 kpc w razie cofnięcia pozwu poza rozprawą przewodniczący odwołuje wyznaczoną rozprawę i o cofnięciu zawiadamia pozwanego, który może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów. Gdy skuteczność cofnięcia pozwu zależy od zgody pozwanego, niezłożenie przez niego oświadczenia w tym przedmiocie w powyższym terminie uważa się za wyrażenie zgody.

W punkcie III wyroku Sąd rozłożył pozwanej zasądzoną należność na raty. Zgodnie z art. 320 kpc w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia – wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. W ocenie Sądu w niniejsze sprawie zaistniał szczególnie uzasadniony wypadek o jakim mowa w powyższym przepisie. W tym zakresie Sąd uwzględnił to, że pozwana jest osobą w podeszłym wieku, osobą schorowaną i znajdującą sie w trudnej sytuacji materialnej. Wbrew stanowisku powódki nie można uznać sytuacji materialnej pozwanej za dobrą. Powódka utrzymuje się z renty rodzinnej w wysokości 2.256,50 zł netto. O dobrej sytuacji finansowej powódki nie można wnioskować tylko z tego, że otrzymywane przez nią świadczenie przekracza istotnie wysokość najniższej emerytury i renty. Z tej kwoty pozwana musi bowiem regulować opłaty związane z mieszkaniem, koszty leczenia i pozostałe koszty swojego utrzymania. Zdaniem Sądu na uwzględnienie w tym zakresie zasługuje również postawa pozwanej prezentowana w postępowaniu przedsądowym i już w toku procesu. Pozwana zareagowała na skierowane do niej wezwanie do zapłaty, nie uchylając się od obowiązku spłaty powódki. W piśmie z dnia 16 czerwca 2014r. pozwana zadeklarowała wolę spłaty powódki w ratach, jednocześnie wskazując że w terminie trzech miesięcy przedstawi propozycję w tym zakresie. Pomimo tego powódka już w lipcu 2014r. wniosła pozew w niniejszej sprawie. Dodatkowo pozwana od października 2014r. rozpoczęła systematyczną spłatę powódki, dokonując wpłat zgodnych z deklarowanymi możliwościami finansowym. To uwiarygodnia to, że pozwana nadal systematycznie będzie regulować należność wobec powódki. Sąd miał na względzie również to, że powódka nie wykazała, a nawet nie powoływała się, na żadne okoliczności, które wskazywałyby na jej trudna sytuację materialną i konieczność natychmiastowej zapłaty przez pozwaną. Nie można również pomijać tego, że powódka wystąpiła z powództwem w niniejszej sprawie krótko po śmierci spadkodawcy (pozew został wniesiony w dniu 28 lipca 2014r., a B. S. zmarł w dniu (...)co utrudniło niewątpliwie pozwanej poczynienie jakichkolwiek oszczędności na spłatę powódki. Takie postępowanie budzi zastrzeżenia z perspektywy zasad współżycia społecznego, gdyż powódka nie uwzględniła trudnej sytuacji życiowej i bolesnych przeżyć, niewątpliwie związanych dla pozwanej ze śmiercią męża. Zbyt daleko idącą jest sugestia powódki, że pozwana mogłaby zbyć należący do niej garaż. Zauważyć w szczególności należy, że ewentualna kwota ze sprzedaży garażu nie pozwoliłaby na zaspokojenie roszczenia powódki, gdyż biegły określił wartość garażu na kwotę 10.425 zł. Sąd uznał za adekwatne do możliwości finansowych pozwanej rozłożenia zasądzonej należności na raty w wysokości 400 zł miesięcznie. Zauważyć należy, że przy takim systemie spłaty powódka otrzyma całą należność w stosunkowo niedługim okresie czasu. Wskazując, że pozwana będzie zobowiązana do regulowania rat do dziesiątego dnia każdego miesiąca Sąd miał na względzie dotychczasowe terminy wpłat pozwanej. Postanowieniem z dnia 21 stycznia 2016r. Sąd dokonał sprostowania w zakresie ilości rat i wysokości ostatniej raty, będącego konsekwencją wskazanego powyżej błędu rachunkowego w punkcie I wyroku.

W punkcie IV wyroku Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Zauważyć należy, że powódka w piśmie procesowym z dnia 29 grudnia 2015r. oświadczyła, że ogranicza powództwo i że wnosi o zasądzenie kwoty 15.291,88 zł, wskazując przy tym na rozprawie że oświadczenie to nie oznacza cofnięcie pozwu. Oświadczenie zawarte w piśmie procesowym było konsekwencją wpłat dokonanych przez pozwaną. Oczywistym jest, że spełnienia świadczenia w toku procesu powinno skutkować cofnięciem pozwu w tym zakresie. Skoro więc powódka stoi na stanowisku, że w tej części nie dokonuje cofnięcia pozwu to powództwo musiało być w tym zakresie oddalone. Sąd oddalił powództwo w zakresie żądania zasądzenia odsetek ustawowych. Zdaniem Sądu to żądanie jest niezasadne z uwagi na uwzględnienie wniosku pozwanej o rozłożenia należności na raty. Zauważyć należy, że pozwana już w postępowaniu przedsądowym deklarowała wolę zaspokojenia powódki w taki sposób, a po wytoczeniu powództwa z tej deklaracji konsekwentnie się wywiązywała. Mieć również należy na uwadze, że powódka wniosła pozew przed upływem deklarowanego przez pozwaną trzymiesięcznego terminu przedstawienia propozycji spłaty powódki. Nie można więc uznać, że pozwana pozostawała w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia. Dodatkowo Sąd w okolicznościach niniejszej sprawy opowiada się za poglądem, że w przypadku roszczenia o zachowek odsetki od kwoty zachowku mogą zostać zasądzone dopiero od chwili wyrokowania, gdyż dopiero z tym momentem roszczenie o zapłatę ustalonej przez Sąd (według cen z chwili wyrokowania) kwoty staje się wymagalne (takie stanowisko Sąd Najwyższy wyraził m.in. w uchwale z 26 marca 1985 r., III CZP 75/84, OSNC 1985/10/147 i wyroku z dnia 25 maja 2005 r., I CK 765/04, LEX nr 180835).

Ustalenia w niniejszej sprawie Sąd poczynił na podstawie niekwestionowanych przez strony dokumentów i opinii biegłego sądowego. Opinia biegłego sądowego T. Z. nie była kwestionowana przez strony, jej prawidłowość nie budziła również zastrzeżeń Sądu. W ocenie Sądu do oceny sytuacji materialnej i zdrowotnej pozwanej wystarczająca była przedstawiona przez nią dokumentacja, której wiarygodność nie budzi wątpliwości Sądu.

O kosztach procesu w punkcie V wyroku orzekł na podstawie art. 100 kpc. Zgodnie z tym przepisem w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. W niniejszej sprawie powództwo zostało uwzględnione jedynie w 44 %. Powódkę uznać należy przy tym z stronę przegrywającą proces w zakresie w jakim cofnęła pozew. Cofnięcie to nastąpiło bowiem po sporządzeniu opinii przez biegłego sądowego, której treść pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, że żądana pierwotnie przez powódkę kwota była zawyżona. W tej sytuacji brak było podstaw do obciążenia pozwanej kosztami procesu poniesionymi przez powódkę.

W punkcie VI Sąd orzekł na podstawie art. 83 w zw. z art. 113 § 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2014r. poz.1025 z późn. zm.). Zgodnie z art. 83 ust. 1 tej ustawy jeżeli przepisy ustawy przewidują obowiązek działania i dokonywania czynności połączonej z wydatkami z urzędu, sąd zarządzi wykonanie tej czynności, a kwotę potrzebną na ich pokrycie wykłada tymczasowo Skarb Państwa. Dotyczy to także dopuszczenia i przeprowadzenia przez sąd z urzędu dowodu niewskazanego przez stronę. Stosownie do treści art. 83 ust. 2 ustawy w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113. Art. 113 ust. 1 stanowi zaś, że kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Zdaniem Sądu mając na względnie wynik sprawy i fakt, że to powódka uiściła zaliczkę na poczet wynagrodzenia biegłego, brak było podstaw do obciążenia powódki nieuiszczonymi kosztami sądowymi w sprawie, którymi była część wynagrodzenia biegłego nie mająca pokrycia w zaliczce uiszczonej przez powódkę.

W pkt VI wyroku Sąd przyznał pełnomocnikowi powoda adw. (...) wynagrodzenie za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną pozwanej z urzędu. Wynagrodzenie to zostało określone zostało określone w wysokości stawki minimalnej na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.), od wartości przedmiotu sporu w sprawie. Sąd na podstawie § 2 ust. 3 wskazanego powyżej rozporządzenia powiększył je o kwotę należnego podatku VAT.

SSR Mariusz Grobelny

Zarządzenia:

1.  odnotować w kontrolce uzasadnień;

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki adw. (...);

3.  pełnomocnikowi powódki adw. (...) i pełnomocnikowi pozwanej adw. (...) (jako substytutowi generalnemu adw. (...)) doręczyć odpis postanowienia o sprostowaniu, bez pouczenia;

4.  opublikować wyrok z uzasadnieniem na portalu publikacyjnym, po uprzedniej anonimizacji danych;

5.  akta przedłożyć z pismami lub za miesiąc.

Ś., dnia 21 stycznia 2016r. SSR Mariusz Grobelny